تأثیر ترکیب های هورمونی بر القاء کالوس گیاه دارویی کرفس کوهی (kelussia odoratissimia mozaff.) و بررسی رشد آن در محیط کشت مایع

کرفس کوهی (kelussia odoratissima mozaff.) از تیره چتریان از گونه های شناخته شده دارویی بومی مراتع ایران بوده که تاکنون وجود آن در سایر مناطق جهان گزارش نشده است. به دلیل برداشت بی رویه آن در اوایل دوره رویشی و زمان نسبتاً زیاد مورد نیاز برای استقرار و تولید بذر، این گیاه فرصت تجدید حیات و تولید بذر را نداشته و به همین دلیل از گیاهان در معرض انقراض ایران محسوب می شود. پیشرفت های صورت گرفته در زمینه کشت بافت می توانند کارآیی بسیاری در تکثیر گیاهان در معرض خطر انقراض و همچنین افزایش توان ژنتیکی گیاهان دارویی داشته باشند. به منظور بررسی تأثیر تیمارهای هورمونی بر القای کالوس از گیاهچه های استریل ریزنمونه تهیه گردید. تیمارها شامل محیط کشت پایه ms به همراه سطوح مختلف هورمون [2-4-d (5/0، 1 و 2 یا a1، a2، a3) + kin (0، 5/0 و 1 یا b1، b2، b3)] و محیط کشت پایه ms به همراه [naa (5/0، 1 و 2 یا a4، a5، a6) + ba (0، 5/0 و 1 یا b4، b5، b6)] بود. پس از یک ماه میزان رشد، وزن و درصد کال زایی اندازه گیری و مقایسه شد. با در نظر گرفتن صفات فوق بیشترین اندازه کالوس (41/6 میلی متر) و بیشترین درصد کال زایی (93%) در غلظت [(mgl-15/0) kin + (mgl-12) 2,4-d] و بیشترین وزن کالوس (1408/0 گرم) در غلظت [(mgl-11) naa + (mgl-15/0) ba] بدست آمد. سپس به منظور بررسی کالوس ها در شرایط محیط مایع و ایجاد سوسپانسیون سلولی، ترکیب های هورمونی برگزیده [(2)2-4-d + (5/0) kin] و [(2) naa + (5/0) ba] در دو محیط ms و b5 با سه سطح آنتی اکسیدان (pvp، pvpp و pvp + pvpp) جمعاً 12 تیمار در 4 هفته متوالی ارزیابی شدند. نتایج تفاوت معنی داری را در سطح 5% بین عوامل مؤثر بر وزن خشک سلول نشان داد، در حالی که این عوامل بر روی وزن تر تأثیر معنی داری نداشتند. بیشترین وزن تر و خشک مربوط به محیط b5 با pvp (1/0) به میزان 6940/1 گرم بود. وزن تر و خشک سلول در طی هفته های متوالی روند افزایشی را نشان داد.